Dafydd ap Gwilym

Un o feirdd enwocaf Cymru oedd Dafydd ap Gwilym (tua 1315/1320 - tua 1350/1370).

Dyfyniadau gyda ffynhonnell

Dyfyniadau o (gol. Rachel Bromwich) A Selection of Poems (Harmondsworth: Penguin, [1982] 1985).

• Ni thybiais, ddewrdrais ddirdra,
  Na bai deg f'wyneb a da,
  Yni syniais yn amlwg
  Yn y drych; llyna un drwg!
  • Y Drych

• Plygu rhag llid yr ydwyf –
  pla ar holl ferched y plwyf!
  am na chefais, drais drawsoed,
  onaddun yr un erioed,
  na morwyn fwyn ofynaig
  na merch fach, na gwrach, na gwraig
  py rusiant, py ddireidi,
  py fethiant, na fynnant fi?
  • Merched Llanbadarn

• Nid ydyw Duw mor greulon
  Ag y dywaid hen ddynion.
  Ni chyll Duw enaid gŵr mwyn,
  Er caru gwraig na morwyn.
  Tripheth a gerir drwy'r byd:
  Gwraig a hinon ac iechyd.
  Merch sydd decaf blodeuyn
  
  • "Y Bardd a'r Brawd Llwyd"

• Cyn rheitied i mi brydu
  Ag i tithau bregethu,
  A chyn iawned ym glera
  Ag I tithau gardota.
  Pand englynion ac odlau
  Yw'r hymnau a'r segwensiau?
  A chywyddau i Dduw lwyd
  Yw sallwyr Dafydd Broffwyd.
  • "Y Bardd a'r Brawd Llwyd"

• Plygain y darllain deirllith,
  Plu yw ei gasul i'n plith.
  Pell y clywir uwch tiroedd
  Ei lef o lwyn a'i loyw floedd.
  Proffwyd rhiw, praff awdur hoed,
  Pencerdd gloyw angerdd glyngoed.
  • "Y Ceiliog Bronfraith"

• Ni thybiais, ddewwrdrais ddirdra,
  Na bai deg f'wyneb a da,
  Oni theimlais, waith amlwg,
  Y drych.
  • "Y Drych"

• Oriau hydr yr ehedydd
  A dry fry o'i dŷ bob dydd,
  Borewr byd, berw aur bill,
  Barth â'r wybr, borthor Ebrill.
  • "Yr Ehedydd"

• Plygu rhag llid yr ydwyf,
  Pla ar holl ferched y plwyf!
  Am na chefais, drais drawsoed,
  Onaddun' yr un erioed
  Na morwyn fwyn ofynaig,
  Na merch fach, na gwrach, na gwraig.
  • "Merched Llanbadarn"

• Ni bu amser na charwn…
  Yn y dydd ai un ai dwy.
  • "Merched Llanbadarn"

• Harddwas teg a'm anrhegai,
  Hylaw ŵr mawr hael yw'r Mai.
  Anfones ym iawn fwnai,
  Glas defyll glân mwyngyll Mai.
  Ffloringod brig ni'm digiai,
  Fflŵr-dy-lis gyfoeth mis Mai.
  • "Mis Mai"

• Hawddamor, glwysgor glasgoed,
  Fis Mai haf, canys mau hoed.
  Cadarn farchog serchog sâl,
  Cadwynwyrdd feistr coed anial;
  Cyfaill cariad ac adar,
  Cof y serchogion a'u câr;
  Cennad nawugain cynnadl,
  Caredig urddedig ddadl.
  • "Mis Mai a Mis Ionawr"

• Digrif fu, fun, un ennyd
  Dwyn dan un bedwlwyn ein byd.
  Cydlwynach , difyrrach fu,
  Coed olochwyd, cydlechu,
  Cydfyhwman marian môr,
  Cydaros mewn coed oror,
  Cydblannu bedw, gwaith dedwydd,
  Cydblethu gweddeiddblu gwŷdd.
  Cydadrodd serch â'r ferch fain,
  Cydedrych caeau didrain.
  • "Y Serch Lledrad"

• Yr wylan deg ar lanw dioer
  Unlliw ag eiry neu wenlloer,
  Dilwch yw dy degwch di,
  Darn fel haul, dyrnfol, heli.
  • "Yr Wylan"

• Yr wybrwynt helynt hylaw
  Agwrdd drwst a gerdda draw,
  Gŵr eres wyd garw ei sain,
  Drud byd heb droed heb adain.
  • "Y Gwynt"

• Nythod ddwyn, cyd nithud ddail,
  Ni'th dditia neb, ni'th etail,
  Na llu rhugl, na llaw rhaglaw,
  Na llafn glas na llif na glaw.
  • "Y Gwynt"

Dolenni allanol

• Wicitestun: Dafydd ap Gwilym
• Dafydd ap Gwilym.net